عدهای از منطقیون دلالت را تابع اراده میدانند. به تعبیر دیگر قائلند که دلالت لفظ بر معنا، وابسته و متوقف بر وجود اراده متکلم میباشد. این نظریه را میتوان در کلمات ابن سینا و خواجه نصیر طوسی یافت و ابتداءاً از طرف ایشان مطرح شده است. در مقابل، قطب رازی و عدهای از اصولیون به مخالفت با این نظریه پرداختهاند و منکر تبعیت مذکور شدهاند و برخی نیز کلام ایشان را تأویل نموده و ادعا دارند که مراد علمین مطابق نظر آنها میباشد. از این رو این مقاله را به دو بخش تقسیم کردهایم. در بخش ابتدائی نظر علمین را به صورت کامل بیان کرده و اختلافاتی که در تبیین مرادشان هست را بیان کردهایم. در بخش بعدی نیز به اصل مسئله تبعیت و بیان نظرات موافق و مخالف پرداختهایم و نتیجه گرفتهایم که نظر صائب، عدم تقیّد دلالت وضعیه به اراده میباشد. روش تحقیق این مقاله، توصیفی میباشد و از منابع کتابخانهای و رایانهای استفاده شده است.
)