روش‌شناسی تمسک به عام در شبهه مفهومیه در قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 فقه و حقوق اسلامی، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی دانشگاه بین المللی امام خمینی ره

2 مدرس حوزه علمیه و معاون پژوهش مؤسسه آموزش عالی حوزوی کوثر قزوین، طلبه سطح چهار موسسه آموزش عالی حوزوی معصومیه قم، مؤسسه آموزش عالی

چکیده

درک درست از مفاد عام و خاص در قرآن، از ضروریات اجتهاد است. از همین رو، در مواجهه با اجمال خاص که دارای ابعاد مختلفی مانند لفظی یا لبی، منفصل یا متصل و دوران میان اقل و اکثر یا متباینین است، وضعیت عام از دیدگاه اصولیان، متفاوت خواهد بود. این تفاوت دیدگاه، در خط استدلالی آن‌ها به آیات قرآن کریم قابل مشاهده است. بر همین اساس، سؤال اساسی در این پژوهش، آن است که خط استدلال فقها در موضوع سرایت اجمال مفهومی خاص به عام بر اساس آیات قرآن چگونه است؟
اصولیان با توجه به احوال گوناگون این موضوع، دارای نظرات مختلفی هستند. در لفظ مجمل دائر میان متباینین و مخصص متصل، همه اصولیان قائل به عدم تمسک به عام هستند؛ درحالی‌که در مجمل دائر میان اقل و اکثر و مخصص متصل، دو دیدگاه متفاوت دارند. در لفظ مجمل دائر میان متباینین و مخصص منفصل، سه دیدگاه سرایت، عدم سرایت و سرایت حکمی وجود دارد و در لفظ مجمل دائر میان اقل و اکثر، دامنه این نظرات به شش نظر می‌رسد. اما نکته مهم دراین‌باره، آن است که این اختلاف نظر در مرحله استدلال به قرآن و استخراج حکم شرعی موضوعات از آن، کاملاً قابل درک است.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار