گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران
چکیده
قاعده ترک استفصال یکی از قواعد مهم عقلایی است. بحث از این قاعده که یکی از قوانین مقبول ادبی نیز هست، مهم است.اهمیت بحث از این قاعده، به دلیل ارتباطی است که با دومین منبع استنباط احکام شرعی یعنی سنت دارد، هم‌چنین فروعی که با استناد به این قاعده از سنت گرفته میشود بسیار است و فقها در کتب فقهی و در شرح احادیث، این قاعده را زیاد به‌کاربرده‌اند. ترک استفصال قاعده‌ای اصولی است و اصولی‌ها آن را در ذیل مباحث عام و خاص، در بحث از مواردی که بر عام دلالت می‌کند، ذکر کردهاند و نظر مشهور اصولیون این است که قاعده ترک استفصال افاده عموم می‌کند و استدلال بعضی از آن‌ها این است که اگر ترک استفصال بر عموم دلالت نکند، لازمه آن این است که مسئول، سائل را باج‌هایت فریفته باشد. به نظر اصولیون، نحوه دلالت ترک استفصال بر عموم به‌حکم عقل است. هم‌چنین خلوّ جواب پیامبرj و امامm از عام وضعی، در قاعده ترک استفصال شرط است. فقها در فقه، برای استنباط احکامِ فروعات متعددی به‌قاعده ترک استفصال تمسک کردهاند.استناد به‌قاعده از زمان علّامه حلّی تابه‌حال در کتب فقهی در ابواب مختلف مشهود است. روش گردآوری اطلاعات در این مقاله کتابخانه‌ای است.
)