ماده وجوب و مشتقات آن از الفاظ بسیار پر تکرار در متون دینی به حساب میآیند، از آنجا که الفاظ پلی برای رسیدن به معنا و منظور گوینده هستند؛ فهم دقیق مدلول لفظ از اهمیت بالایی برخوردار است، خصوصا زمانی که این الفاظ دربردارنده حکم الزامی و ثابتی باشند. این مقاله سعی داشته با تحلیل و بررسی متون و نیز کلمات بزرگان دین، مدلول و معانی که نسبت به این الفاظ متصور و منظور بوده را کشف نماید و مواردی را به عنوان تطبیق ذکر کند. این واژه تنها یکبار در قرآن به کار رفته که همان معنای لغوی «سقوط» از آن مدنظر بوده (حج: 36) اما در روایات میتوان گفت در سه معنای «فعل تکلیفی»«لزوم معامله»«وجوب شرطی» به کار رفته است. این واژه در متعارف اکثر فقیهان به معنای اصطلاحی خود یعنی «الزام» بوده که کلمات و فتاوی ایشان شاهد برای این مدعاست. معنای اصطلاحی، مشترک لفظی، مشترک معنوی و بقای بر معنای لغوی چهار استظهار از روایات بوده که هر یک قائلینی داشته و مورد نقض و ابرام قرار گرفته است.