بررسی تطبیقی مدلول ماده وجوب در آیات و روایات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 طلبه سطح سه حوزه علمیه قم

2 مرکز فقهی ائمه اطهار

چکیده

ماده‌ وجوب و مشتقات آن از الفاظ بسیار پر تکرار در متون دینی به حساب می‌آیند، از آنجا که الفاظ پلی برای رسیدن به معنا و منظور گوینده هستند؛ فهم دقیق مدلول لفظ از اهمیت بالایی برخوردار است، خصوصا زمانی‌ که این الفاظ دربردارنده حکم الزامی و ثابتی باشند.
این مقاله سعی داشته با تحلیل و بررسی متون و نیز کلمات بزرگان دین، مدلول و معانی که نسبت به این الفاظ متصور و منظور بوده را کشف نماید و مواردی را به عنوان تطبیق ذکر کند.
این واژه تنها یکبار در قرآن به کار رفته که همان معنای لغوی «سقوط» از آن مدنظر بوده (حج: 36) اما در روایات می‎توان گفت در سه معنای «فعل تکلیفی»«لزوم معامله»«وجوب شرطی» به کار رفته است.
این واژه در متعارف اکثر فقیهان به معنای اصطلاحی خود یعنی «الزام» بوده که کلمات و فتاوی ایشان شاهد برای این مدعاست.
معنای اصطلاحی، مشترک لفظی، مشترک معنوی و بقای بر معنای لغوی چهار استظهار از روایات بوده که هر یک قائلینی داشته و مورد نقض و ابرام قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها