1
گروه علوم قرآن و فقه، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
2
گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
قاعدهی ملازمه میان حکم عقل و شرع از قواعد مهم اصول فقه است که میتواند تأثیر بنیادین در فقه بگذارد. عالمان اصول فقه شیعه در تقریر و پذیرش این قاعده اتفاقنظر ندارند و ادلهای در اثبات و رد این قاعده مطرح کردهاند. شهید صدر) از جمله علمایی است که طبق دستهبندی مدرکات عقل به نظری و عملی و بر اساس مبانی مختلف در خصوص حسن و قبح، نقدهایی را به قسمت نخست قاعدهی ملازمه وارد دانسته و صحت آن را به چالش کشیده است. در این نوشتار پس از ارائه گزارشی از قاعدهی ملازمه از دیدگاه قائلین به آن، به اشکالات شهید صدر در این مبحث پرداخته شده است. پذیرش ملازمهی میان حکم عقل عملی و نظری با حکم شرع، با پرسشها و اشکالات جدی مواجه است که نمیتوان با ادعای بداهت یا قطعیت قاعده آنها را بیپاسخ گذاشت. کلیدواژه‌ها: دلیل عقل، عقل نظری، عقل عملی، ملازمه، شهید صدر.
)