اتمام سطح چهار مجتمع آموزش عالی فقه - جامعة المصطفی العالمیه
چکیده
در علم اصول فقه دو مفهوم اماره و اصول عملیه، به عنوان ابزارهای مهم در فرایند استنباط احکام شرعی مورد استفاده قرار میگیرد. این دو مفهوم هرچند که در ظاهر به طور مشابه به کار میروند، اما تفاوتهای بنیادی در ماهیت و کاربرد آن وجود دارد.اماره‌ها نشانههای ظنی هستند که برای اثبات واقعیتها یا احکام شرعی به کار میروند. در حالی که اصول عملیه قواعدی هستند که در شرایط شک و تردید برای تعیین تکلیف شرعی فرد مکلف به کار میرود. در این مقاله به منظور بررسی دقیقتر تفاوتهای این دو مفهوم، ابتدا به تعریف و شرح هرکدام پرداخته و سپس با توجه به منابع فقهی و اصولی مقایسۀ دقیق میان این دو ابزار ارائه خواهد شد. در مقالۀ حاضر با بررسی دقیق این دو مفهوم، مبانی وکار کردهای هریک به تحلیل تفاوتهای نظری و کاربردی میان این دو مفهوم پرداخته و دیدگاههای مختلف علما را در این زمینه و همچنین چالشهایی که این با آنها روبه‌رو هست، ارائه میدهد.
در نهایت، بررسیهای صورت گرفته در این مقاله نشان میدهد که هریک از این دو مفهوم نقش ویژه در استنباط واجرای احکام شرعی دارند. به این معنا که امارات برای اثبات واقعیات واحکام شرعی و فقهی، و اصول عملیه برای رفع شک وتردید در احکام شرعی به کار میرود. این تفاوتها بر اساس شرایط خاص فقهی ومسئله گرایی در فقه اسلامی تعیین میشود و همچنین این تحقیق بر اهمیت جایگاه هریک در نظام فقهی تأکید کرده و تلاش میکند تا تصویر جامع از تعامل این دو ابزار در فرایند اجتهاد ارائه دهد. کلیدواژه‌ها: اصل، امارات، اصول عملیه، قطع، حکم ظاهری و استنباط حکم.
)